अपयशाच्या छायेतून उगवणारा अंकुर !

जीवन म्हणजे एका अनोख्या प्रवासाची कथा. या प्रवासात यशाच्या शिखरावर पोहोचण्याची आस असते, पण त्याचबरोबर अपयशाच्या दरीत कोसळण्याचीही शक्यता असते. अनेकदा अपयश आलं की मन उदास होतं, स्वप्नं तुटतात आणि वाटचाल थांबते. पण खरंतर, अपयश म्हणजे संपण्याचा नाही, तर पुन्हा उभं राहण्याचा आरंभ असतो.

अपयश ही एक परीक्षा असते – आपल्या धैर्याची, सहनशक्तीची आणि स्वप्नांवरच्या श्रद्धेची. जसं सोनं तापल्याशिवाय शुद्ध होत नाही, तसं माणूसही अपयशाच्या आगीतून तावून सुलाखून निघाल्याशिवाय खरं यश मिळवू शकत नाही.

कधी विचार केला आहे का? बीज जमिनीत दडपलं जातं, अंधारात झाकलं जातं, पावसाच्या थेंबांनी भिजवलं जातं. पण त्या बीजाला ते कारावास वाटत नाही; त्यातूनच त्याचं अंकुरण होतं. त्याचप्रमाणे, आपलं अपयश हे आपल्या सामर्थ्याचं अंकुरण असतं. जोपर्यंत आपण ते ओळखत नाही, तोपर्यंत यशाची पालवी फुलत नाही.

एक गोष्ट आठवते – एका तरुणाची. त्याचं मन स्वप्नांनी भरलेलं होतं. तो लेखक होऊ पाहत होता. पण जेव्हा त्याच्या पहिल्या पुस्तकाला नाकारण्यात आलं, तेव्हा त्याचा आत्मविश्वास डगमगला. "मी नालायक आहे," असं त्याला वाटू लागलं. लोकांच्या टिंगलटवाळीनं त्याचं मन खचलं. पण त्याच्या गुरूंनी त्याला समजावलं, "अपयश हे यशाचं पहिलं पाऊल असतं. तू नाकारला गेला नाहीस, तर तुला नव्याने घडण्यासाठी संधी मिळाली आहे."

त्या शब्दांनी त्याच्यातली निराशा जिरली. तो पुन्हा लिहू लागला. त्याच्या लेखणीतून येणारा प्रत्येक शब्द त्याच्या अपयशाचं प्रतिबिंब होता, पण त्याच वेदनेतून त्याचं लेखन अधिक प्रगल्भ होत गेलं. काही काळानंतर त्याचं पुस्तक प्रसिद्ध झालं आणि ते यशस्वी ठरलं. आज तो प्रसिद्ध साहित्यिक आहे, पण त्याचं मन मात्र त्याच्या पहिल्या अपयशाची आठवण जपून आहे, कारण त्याच अपयशानं त्याला घडवलं.

अपयश हे मार्गदर्शक असतं. ते आपल्याला आपल्या चुका दाखवतं, पण त्याचबरोबर सुधारण्यासाठी नवी दिशा देतं. आपण जर त्याचा योग्य अर्थ लावला, तर अपयशाचं ओझं वाटत नाही; ते यशाचं साधन बनतं. जसं साप आपली जुनी कात टाकून नवीन रूप धारण करतो, तसंच अपयशातून शिकत, स्वतःला घडवत यशाकडे वाटचाल करावी लागते.

स्टीव्ह जॉब्सला ॲपलमधून काढून टाकलं गेलं, परंतु त्याच अपयशानं त्याला 'नेक्स्ट' आणि 'पिक्सार' निर्माण करण्याची प्रेरणा दिली. नंतर, ॲपलनेच त्याला परत बोलावलं आणि जगाने आयफोनसारख्या क्रांतिकारी उत्पादनाचा अनुभव घेतला. हेच तर अपयशाचं सौंदर्य आहे – ते तुम्हाला थांबवत नाही, तर नव्याने घडवतं.

तुम्ही आयुष्यात किती वेळा पडलात, याचं महत्त्व नसतं; तुम्ही किती वेळा उभं राहिलात, हे महत्त्वाचं असतं. प्रत्येक वेळी पडल्यानंतर उभं राहणं म्हणजेच खरा विजय. अपयश हे पायरीसारखं असतं – जसं आपण एका पायरीवरून दुसऱ्या पायरीवर जातो, तसंच अपयशातून शिकत यशाकडे जाता येतं.

आणि म्हणूनच, जेव्हा पुढचं अपयश येईल, तेव्हा त्याचं स्वागत करा. त्याला शिक्षा म्हणून नव्हे, तर शिकवण म्हणून पाहा. कारण जेव्हा सूर्य मावळतो, तेव्हा रात्र येते; पण तीच रात्र नव्या सूर्योदयाची पहिली पायरी असते. अपयशाच्या अंधारात धैर्यानं उभं राहिलं की यशाचा नवा प्रकाश दिसतो.

अपयश म्हणजे संपणं नाही, ते फक्त नव्याने सुरुवात करण्याचा इशारा आहे.

त्या अपयशाच्या छायेतूनच यशाचं बीज उगवतं.

आणि म्हणूनच, अपयशाला शाप न मानता, त्याला आशीर्वाद मानून स्वप्नांच्या आकाशात उडू या.